Kriptopara ekosisteminin en popüler alanlarından biri olan NFT (Non-Fungible Token) varlıklarının, Bitcoin blokzinciri üzerinde üretilmeye başlanması, NFT ekosistemi için bir nevi dönüm noktası oldu.
Akıllı kontrat özelliği barındırmayan ve yüksek güvenlik standartları nedeniyle güncelleştirme getirmenin diğer blokzincirler kadar kolay olmadığı Bitcoin blokzinciri, Bitcoin ağı üzerinde NFT yaratılmasını sağlayan Ordinal Protokolü sayesinde geniş bir kullanım alanına ulaşma iddiası taşıyor.
Bu yazıda, Bitcoin Ordinal NFT’leri Nedir?, Nasıl Çalışır?, Neden Önemlidir?, Bitcoin NFT’leri Nasıl Saklanır? gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Bitcoin Ordinal NFT Nedir?
Casey Rodarmor’un geliştirdiği Ordinal Protocol, ilk olarak 21 Ocak 2023 tarihinde Rodarmor’un attığı tweet ile halka duyuruldu ve kullanıma açıldı. Tamamen Bitcoin blokzincirinde depolanan NFT’lerin oluşturulabilmesini sağlayan Ordinal Protocol, hem Bitcoin için hem de NFT ekosistemi için önemli bir dönüm noktası oldu.
Ordinal Protocol Nasıl Çalışır?
Bitcoin’in en küçük birimine, Satoshi Nakamoto’yu onurlandırmak amacıyla ‘Satoshi’ veya kısaltması olan ‘Sat’ adı verilir. 1 Bitcoin içerisinde 100 milyon Satoshi bulunmaktadır. Yani, 1 Bitcoin = 100 milyon Satoshi diyebiliriz. Akılda kalması açısından, Satoshi’yi daha küçük birimleri ifade etmek için kullandığımız ‘kuruş’ gibi düşünebiliriz.
Her bir Satoshi, kendine ait bir veri depolama alanına sahiptir. Ordinal Protocol, her bir NFT’yi bir Satoshi ile eşleştirir ve o Satoshi’nin veri depolamasını kullanarak NFT bilgilerini buraya işler. Bu sayede, Bitcoin NFT’leri son derece güvenlidir. Çünkü NFT üzerinde bir değişiklik yapmak için NFT’nin bağlı olduğu Satoshi’yi yani Bitcoin’in bir parçasını değiştirmek gerekir. Bu da Bitcoin blokzincirinin yüksek güvenliği ve merkeziyetsizliği nedeniyle imkansıza yakındır.
Ordinal Protocol, Bitcoin ağında gerçekleştirilen SegWit ve Taproot güncellemeleri sayesinde hayata geçebilmiştir. SegWit güncellemesi sonrasında Bitcoin blok boyutu 4 MB büyüklüğe kadar genişleyebilmiştir. Taproot güncellemesi sayesinde ise bu 4 MB boyutun içerisine eklenecek verilerin limitleri ortadan kaldırılmıştır. Sonuç olarak, her bir Satoshi’ye maksimum 4 MB büyüklüğünde veri eklenebilir hale gelmiştir ki bu da Ordinal Protocol’ün oluşabilmesini sağlamıştır.
Blokzincirlere veri eklemek oldukça pahalı bir işlem olabilir. O nedenle Bitcoin NFT’leri 4 MB boyuta ulaşabilmelerine karşın genellikle bu kadar alan kullanmazlar. Çünkü 4 MB boyutundaki bir Ordinal işlemi, Bitcoin blokzincirindeki bir blok’un tamamen bu işleme ayrılması anlamına gelir ki bu da oldukça pahalı olabilir. Çok sayıda olmasa da bu yöntemi kullanarak blok kapatan Bitcoin NFT’leri mevcuttur.
Bitcoin Ordinal NFT’leri, doğrudan Bitcoin blokzinciri içerisinde yer alırlar. Bitcoin madencileri, Ordinal Protocol işlemlerini sıradan bir Bitcoin işlemi gibi algılayıp blok içerisine yerleştirebilmektedirler. Yani Ordinal Protocol, Bitcoin’in güvenliğini veya işleyiş şeklini sekteye uğratmamaktadır. Bitcoin blokzinciri, aynı kurallar ve altyapıyla işleyişine devam etmektedir.
Ordinal ve Inscription Farkı Nedir?
Bitcoin NFT’leri için Ordinal dışında Inscription teriminin kullanımı da yaygındır. Bu iki terim, Bitcoin NFT varlıkların oluşması için farklı görevler üstlenirler.
Ordinal, yukarıda bahsedildiği gibi Bitcoin blokzinciri içerisindeki düzeni bozmadan Satoshi içerisine veri depolamayı ve bu işlemlerin madenciler tarafından işlenebilmesini sağlayan altyapıyı ifade eder.
Inscription ise Ordinal altyapısı kullanılarak NFT’lerin ek datalarla etkileşime girmesini ifade etmektedir. NFT’lerin sahip olduğu görseller veya kimlik doğrulama bilgileri gibi Satoshi içerisine eklenen çeşitli ek datalar Inscription sürecinin bir parçasıdır. Dolayısıyla Ordinal ve Inscription birbirlerini destekleyen unsurlar olarak görülebilir. Bitcoin NFT’leri bu iki sistemin birleşimiyle oluşmaktadır.
Recursive Inscription
Recursive Inscription, halihazırda var olan Satoshi’lerin içerisindeki verileri talep eden ve koordine eden bir altyapı olarak düşünülebilir. Recursive Inscription, Ordinal altyapısının çok daha geniş kullanım alanlarına ulaşabilmesi için önemli bir yapı taşı olarak görülmektedir. Çünkü NFT denince akla görsel sanat eserleri gelmesine rağmen Satoshi’lere depolanabilecek veriler için herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.
Recursive Inscription, birden çok Satoshi içerisinde verinin aktarımını sağlayabildiği için her bir Satoshi içerisine çeşitli kodların eklenmesiyle Bitcoin blokzincirinin devasa bir depolama alanına dönüşmesi sağlanabilir. Satoshi içerisine eklenen kod parçaları, Recursive Inscription sayesinde koordine edilerek birleştirilebilir ve Bitcoin blokzincirine bağlı uygulamaların (DApp) oluşması sağlanabilir.
Bitcoin blokzinciri, akıllı kontratları desteklemediği için merkeziyetsiz finans (Defi) alanı başta olmak üzere farklı alanlarda faaliyet gösterecek girişimlere ev sahipliği yapma görevini üstlenmemektedir. Bu görev Ethereum başta olmak üzere akıllı kontratları destekleyen blokzincirleri üzerinde yoğunlaşmıştır.
Recursive Inscription, Bitcoin blokzincirine akıllı kontratların gelmesine gerek kalmadan, benzer bir yapının oluşabilmesini sağlayabileceğini iddia ediyor. Doğal olarak böyle bir geliştirmenin kriptopara ekosisteminde önemli bir değişimi tetikleyebileceği konuşulmaktadır.
Bitcoin Ordinal NFT Muhalefeti
Bitcoin Ordinal NFT’leri hakkında Bitcoin geliştiricileri ve topluluk arasında fikir birliği yoktur. Bitcoin’in prensipleri ve hedefleri son derece net olduğu için genellikle Bitcoin topluluğu arasında ciddi fikir ayrılıkları gözlenmez. Ordinal Protocol ise bir istisna olarak görülebilir.
Satoshi’lere eklenen veriler, sıradan Bitcoin transfer işlemleri gibi Bitcoin blokzincirindeki bloklara eklendikleri için blok içerisinde yer kaplamaktadırlar. Dolayısıyla, Ordinal işlemlere olan talep artış gösterdiğinde, Bitcoin transfer işlemleri sonraki bloklar içerisine yerleşmek zorunda kalabilmektedir. Transfer sürecinin gecikmesi, topluluğun bir kısmının tepkisini çekmekte ve Bitcoin NFT’lerine muhalefetin oluşmasını sağlamaktadır.
Bir blok’un boyutu sınırlı olduğu için blok içerisine girecek işlemler, genellikle en çok komisyon ödeyenden en az komisyon ödeyene doğru sıralanır. Ordinal işlemleri, Bitcoin blokları için oluşan talebi arttırdığı için komisyon ücretlerinde de yükselişe neden olabilmektedirler. Bitcoin Ordinal NFT’lerine karşı oluşan muhalefetin bir kısmı da buradan kaynaklanmaktadır.
Bitcoin Ordinal Protocol Neden Önemli?
Bitcoin merkeziyetsizlik ve güvenlik konusunda en gelişmiş blokzinciridir. Bitcoin’in işleyiş sistemini değiştirmemek, güvenliğin ve merkeziyetsizliğin korunması için her zaman bir numaralı öncelik olmuştur. Ancak hem sistemin temel prensiplerinin aynı kalması hem de akıllı kontrat gibi yeniliklerin blokzincire getirilmesi mümkün olmamıştır.
Ordinal Protocol ilk kez mevcut sisteme uyum sağlayan yenilikçi bir altyapı sunarak Bitcoin blokzincirine bağlı farklı iş alanlarında faaliyet gösteren girişimlerin oluşabilmesine olanak sağlamıştır. Satoshi üzerine depolanan veriler, günümüzde koleksiyon amaçlı NFT ürünlerin üretilmesine olanak sağlamış olsa da depolanacak veriler için herhangi bir kategori sınırlandırması yoktur. Bu nedenle, Satoshi birimleri üzerine depolanacak veriler sayesinde kimlik doğrulama veya yetki tanımlaması gibi fonksiyonların yapılabilmesinin önü açılmıştır.
Recursive Inscription gibi çözümler, birçok Satoshi’nin sahip olduğu dataları koordine edebildiği için Bitcoin blokzincirine bağlı çok daha kompleks uygulamaların geliştirilebilmesinin önünü açmıştır.
Bitcoin Ordinal NFT’leri piyasada koleksiyon ürünler üzerinden şimdiden önemli bir yer tutmuştur. Ordinal Protocol üzerine kurulacak farklı iş kollarına ait uygulamalarla ekosistemin genişlemesi üzerine beklentiler ifade edilmektedir.
BtcTurk | Kripto'ya üye olarak Bitcoin ve kriptoparaları kolayca alıp satabilirsiniz.
BtcTurk | Kripto mobil uygulamasını uygulama marketlerinden indirebilirsiniz.