Non-Fungible Token (NFT); kelime anlamıyla, aynı özellikte yani kendi türünden başka bir jeton ile takası yapılamayan kriptografik bir dijital varlıktır. NFTler, sağladığı çözümler sayesinde kullanım alan ve konuları artmış ve son birkaç yıldır daha popüler olmuştur. NFT (Non – Fungible Token) nedir, NFTler nasıl çalışır sorularının cevaplarını ve NFT hakkında tüm detayları bu yazıda bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
NFT Nedir?
NFT; sanat, müzik, video, metin gibi türlere ayrılan ve gerçek dünyada yer alan nesneleri temsil eden dijital varlıklardır. NFTler, kriptoparalar ile alınıp satılırlar. Üretilen NFTler, blokzinciri teknolojisi ile tutulduğu için değiştirilememekte ve iptal edilememektedir.
NFTler Nasıl Çalışır? Sanat Nasıl Kriptoparaya Dönüşüyor?
İlk kez bir platformda üretilmiş bir NFT, diğer bir platforma taşınarak direkt satışa veya açık artırıma çıkartılabilir. Bazı platformlarda ödeme işlemleri bilgisayar veya tarayıcılara kurulabilen sıcak cüzdanlar entegre edilerek yapılabildiği gibi bazılarında kendi yerleşik cüzdanları kullanılabilir. Fiziksel ve dijital varlıkların satışı, telif hakkı aktarımı ve saklanması işlem ve süreçlerinin, oluşturulan benzersiz, değiştirilemez jetonlar olan NFTler ile blokzinciri üzerinde gerçekleştirmenin asıl sağladığı, ürün veya eserin direkt yaratıcısından alınması ve orijinalliğinin, dolaşımının, sahipliğinin sonradan değiştirilemeyecek şekilde blokzincirine kaydolmasıdır.
NFT Nasıl Yapılır?
NFT üretmek, bir dijital varlığın NFT’ye dönüştürülme sürecini ifade eder. Tüm bu süreç NFT basmak (minting) olarak adlandırılır. NFT basılma sürecinde, NFT’ler hash fonksiyonu kullanılarak kriptografik şifreleme algoritmaları ile blokzincirine şifrelenir. Her şey NFT’ye dönüştürülebilir. NFT’ye dönüştürülen dijital varlıklar kullanıcıların seçtikleri blokzincirinde üretilir. Kullanıcılar NFT’nin üretileceği blokzincirini belirlerken; blokzincirindeki işlem ücretlerini ve blokzincirinin popülerliğini dikkate alabilmektedir. Kullanıcılar NFT’yi üretmek istediği blokzincirini destekleyen bir kriptopara cüzdanına sahip olmalıdır. Bu kriptopara cüzdanı ile NFT’nin sergileneceği pazar yerine kayıt olunması gerekmektedir. Her NFT pazar yeri kullanıcılara farklı seçenekler sunabilir. Pazar yerleri NFT basan kullanıcılara; direkt listeleme, açık artırma gibi seçenekler sunabilir. Kullanıcılar kendilerine uygun pazar yeri platformunu seçerek NFT’lerini satışa sunabilir.
NFT Neden Değerlidir?
NFT pazar yerleri, sanat müzayedelerinin, dijital hali gibidir. Hem sanat müzayedelerine benzemesi hem de dijital olması sebebiyle NFTleri değerli yapan birden çok unsur vardır. Üretilen sanat eserlerinin sınırlı olması, güzel ve kaliteli bir sanat eseri olması, sanat eserinin özgün olması, sanat eserinin ünlü kişiler tarafından üretilmiş olması, ünlü kişilerin talep göstermesi ve sosyal medyada popüler olması şeklinde sıralanabilir.
NFTleri değerli yapan önemli unsurlardan birisi de NFT’ye dönüştürülen eserin asla değiştirilemez olmasıdır. NFT’ye dönüştürülmüş bir dijital sanat eseri başka kişiler tarafından değiştirilemez. Dijital platformlara giren kişiler NFTlerin resimlerine veya videolarına sahip olabilir. Kullanıcılar, bu yöntem ile NFT’ye dönüştürülmüş sanat eseri üzerinde hak sahibi olamazlar. Bu durum, resim galerisindeki bir resmin fotoğrafının çekilmesi ile resim galerisindeki resmin satın alınması arasındaki farka benzetilebilir.
Tüm bu özellikler NFT için bir standart sunan ERC-721 jeton standardının kendi karakteristik özellikleri sayesinde gerçekleşmektedir.
Kripto sanat, kripto sanatçıların yolculukları, NFT, yapay zeka, dijital sanat ve Bitcoin üzerine konuların konuşulduğu Bitcoin ve Sanat programını Efsun Erkılıç’ın sunumuyla BtcTurk YouTube kanalından izleyebilirsiniz.
NFTler Kullanıcılara Ne Sağlıyor?
NFTlerin sağladıklarının başında dijital sahiplik ve mülkiyet hakları çözümü ve varlıkların dijital ortamda gerçek değerine ulaşabilmesi geliyor. Gerçek dünyadaki somut nesneleri veya dijital ortamda üretilmiş eserleri saklamak, direkt satışa veya açık arttırmaya çıkartmak işlemleri NFTlerin oluşturulduğu platformlarda gerçekleşiyor. Platformlar da NFTlerin hangi alan veya konuda olduğuna bağlı olarak ayrışıyor.
NFT Kullanım Alanları
NFT’nin en çok kullanıldığı 5 alan;
Sanat
Kripto sanatın ortaya çıkışıyla birlikte modern sanatçılar eserlerini dijital ortamda sergilemeye yöneldi.
Sanatın dönüşen etkisiyle Sanat NFTleri ortaya çıktı ve bu eserler geleneksel sanat çalışmaları gibi değerli olmaya başladı.
NFTlerin blokzincirinde saklanması, sanatçıların ürettiği eserlerdeki telif hakkı aktarımı ve saklanması, orijinalliğin ve sahipliğinin korunması, Sanat NFTlerinin ortaya çıkmasında etken olan unsurlardır.
Oyun
NFT teknolojisinin yaygın kullanım alanlarından birisi video oyun sektörü oldu.
Oyun geliştiricileri, oyunlar içerisinde yer alan karakterleri, kostümleri, özel güçleri NFT olarak sunmaya başladı.
Müzik
Blokzinciri tabanlı müzik platformları, merkeziyetsiz bir yapıda şarkıcılar ile dinleyicileri buluşturmayı hedeflemektedir.
NFT’nin müzik sektöründe de yaygınlaşmasıyla eser sahipleri, üçüncü taraflar olmadan müzik eserlerinin telif hakkını NFT olarak satışa çıkarabilmektedir.
Moda
Moda endüstrisi; dijital giysi ve aksesuarlar, çevrimiçi karakter giydirmeleri gibi materyallerle NFT dünyasında var olmaktadır.
Moda NFTleri, modayı takip eden üreticiler ve koleksiyonerler için yeni bir pazar yaratmaktadır.
Koleksiyonerlik
Koleksiyonerliği ortaya çıkaran biriktirme içgüdüsü dijital ortamda da devam etmektedir.
Dijital ortamda var olan tweetler, video kesitleri gibi yaşanmış anlar NFT olarak kullanılabilmektedir.
NFT Türleri
Sanat NFTleri
Sanatın dönüşen etkisi ile günümüzde modern sanatçıların dijital ortamda gerçekleştirdiği çalışmalar, geleneksel sanat çalışmaları gibi değerli olmaya başlamıştır. Bu durum NFT türleri arasında Sanat NFTlerinin en popüler olmasına yol açmıştır. Bugüne kadar üretilen en pahalı eser de türü de sanat NFT’sidir.
Moda NFTleri
Her şey NFT olabilir. NFT pazarı kendi içerisinde birçok türe ayrılırken moda endüstrisi de NFT dünyasına dahil olmaya başladı. Dijital giysi ve aksesuarlar, çevrimiçi karakter giydirmeleri gibi moda NFTleri; modayı takip eden üreticiler ve koleksiyonerler için yeni bir pazar yaratmaktadır.
Meme (Viral) NFTleri
İnternette anonim olarak popüler resim, video, kelime ya da cümleler şeklinde yayılıp viral olan ve anlamı geniş kitlelerce bilinen içerikler meme (viral) olarak adlandırılır. NFT türleri arasında meme de yer alıyor. Meme içeriklerinin NFT pazarında alım satımı gerçekleştirilebilir.
Video Oyun NFTleri
Video oyun sektörü de NFT türleri arasına dahil olmuştur. Oyunlar içerisinde yer alan karakterler, kostümler, özel güçler NFT olarak satılmaya başlamıştır. Oyun şirketleri tüm oyunlarını NFT olarak satmak yerine kişiselleştirilmiş eserler ortaya çıkararak kullanıcılar ile buluşturmaktadır.
Video Kesit NFTleri
Yaşanmış anlardan alınan video kesitleri NFT’nin bir türü olmaya başlamıştır. Özellikle spor dünyasında gerçekleşen unutulmaz anların kesitleri NFT pazarında yer almaktadır. Basketbolda yer alan smaçların, futbolda unutulmayan gollerin klipleri; NFT pazarı içerisinde yer alan çalışmalar arasındadır.
NFT ile Hayatımıza Giren Kavramlar
NFTlerin kullanım alanları günden güne gelişmekte ve kullanıcıların karşısına her gün farklı bir yerde çıkmaktadır. Dijital sanat, müzik, yazılı içerikler ve daha birçok konuda NFT oluşturan sanatçı, içerik üreticileri ve NFT kolleksiyonerleri, sosyal medya mecralarında kendi jargonlarını oluşturmuşlardır. Böylelikle NFT ile günlük yaşantımıza birçok yeni kavram girmiştir.
NFT ile hayatımıza giren 10 kavramı ve bu kavramların ne anlama geldiğini NFT ile Hayatımıza Giren 10 Kavram! içeriğinden izleyebilirsiniz.
