BtcTurk CEO’su Özgür Güneri ve Barış Ertül’ün Bitcoin ve kriptopara piyasalarında gündemi değerlendirdiği Alternatif Piyasalar’ın 5. bölümü 30 Nisan 2020 Perşembe günü BtcTurk Twitter hesabında yayınlandı.
Barış Ertül: Alternatif Piyasalar’dan herkese selamlar. Bugün hareketli bir gün, bugün yayınımıza denk gelen saatlerde son 24 saatte müthiş bir işlem hacmi ve fiyat hareketliliği var. Kripto para dünyası ve başta Bitcoin’de. %20’ye yakın %15-20 arası. Gerek Türk lirası ve gerek dolar bazında hareketler görüyoruz. Büyük işlem hacmi var ve dışarıdan para gelmeye başladığını görüyoruz. Tabii genel olarak piyasalarda bütün sermaye piyasalarında, bütün geleneksel piyasalarda ve bizim alternatif piyasamız dahil tümde olumlu bir hareket var. Çünkü pandemi ile alakalı. Zor günlerin geride kaldığı hatta İspanya ligi başkanı futboldan örnek vereyim. Fransa ‘’Biz 1 Eylül’e kadar maç oynatmayacağız. Ligi kapattık.’’ dedi. İspanya başkanı dedi ki, İspanya’da pandemi konusunda büyük sıkıntı yaşayanlar arasında ona rağmen ‘’Fransa çok erken karar verdi’’ dedi. Şimdi Türkiye’de ligin Haziran’da başlaması konuşuluyor. Almanya mayıs ayında başlamayı konuşuyor. Çalışma bakanlığı onayladı. Dolayısıyla futbol tabii ciddi bir gösterge, oyunun başlaması bir şekilde. Ama bunların konuşulduğu ortamda artık bunları hep rakamlara dayalı olarak zor günlerin geçtiğine bağlı yeni dalgalar gelmezse hayat kademeli olarak yeni normal adı altında, yeni normal şartlarda altında yavaş yavaş normalleşecek diye piyasalarda 2021 yılının ekonomik iyileşmesini satın almaya başladı. Borsalarda Amerika’da Türkiye’de Avrupa borsalarında yükseliş var. Tabii Bitcoin’i buna bağlı olarak tabii bir Bitcoin’de toparlama olaraktan değerlendirebilirsiniz. Yarılanma geliyor. Geri sayım yapılıyor. O bir kıtlık yaratacağı için daha arz kısıldığı için artan talep fiyatı yukarı götürecek diyebilirsiniz. Her fiyat hareketine anlam yüklemek mümkün. Son 24 saatteki Bitcoin’in tüm dünyada heyecan yaratan işlem hacminde ve fiyat artışında. Türkiye’de BtcTurk’te, Avrupa’da ve Amerika’da bütün kripto para borsalarında müthiş hareketlenme var. Bitcoin şahlandı adeta. Şu dakikalarda da bu hareketlilik devam ediyor. Benim için çok önemli olan tarafı, fiyat düşer çıkar ama 12 Mart çok kritik bir tarih dünya için, bütün dünya piyasalarının altın gümüş dahil herhangi bir form hisse senedi ne olduğuna bakmaksızın hatta gayrimenkul piyasası paraya dönmek için bütün piyasa sisteminin çöktüğü bir gündü. O gün Bitcoin’de çökmüştü. Tüm dünyada 5 milyar dolarlık bir işlem hacmi olmuştu. O günden bugüne döndüğümüzde o günün üzerine çıktı. Düştüğü yerden daha güçlü kalktı. Hiç o kriz yaşanmamış gibi bir fiyat seviyesine geldi. Şu dakikalarda 9 bin dolarları geçmiş vaziyette. Türk lirası bazında bizim paramızın devalüe olmasıyla beraber BtcTurk fiyatında Türk lirası arifesinde hatta daha iyi bir rakama geldi. 60 bin liranın üzerine çıktı. Dolayısıyla Bitcoin’in böyle büyük krizlerden nasıl güçlü kalktığını daha güçlenerek çıktığını ve sahiplenildiğini, Dünya halkı tarafından nasıl sahiplenildiğini. Belki kurumsal yatırımcılarda geliyor şu anda bilmiyorum. Bu daha önemli tabii Bitcoin geleceği için. Çünkü hakikatten herhalde şu son 24 saatte tam olarak spesifik neden dolayı Bitcoin’in neden yükseldiğini sen de herhalde söyleyemezsin.
Özgür Güneri: Evet aslında güzel bir giriş yaptın Barış. Şimdi Bitcoin fiyat performansı açısından bakacak olursak bir süredir konuştuğumuz önemli bir konu vardı. Bunu biz BtcTurk’te yaşadığımız gibi Japonya gibi Latin Amerika gibi Kuzey Amerika, Avrupa gibi böyle kripto para piyasalarında ağırlığı olan bölgelerde yani yaygınlıkta fazla olduğu için Asya’da bunun içinde küresel olarak bireysel yatırımcıların artan ilgisinden bahsetmiştik. Yani burada öncelikle zaten ilk konulardan bir tanesi 2020 yılına gelirken daha ortada koronavirüs gibi problemler yokken bile ekonomik bazlı nedenler finansal piyasaların işleyişi likidin artması gibi nedenlerle Bitcoin’in o 2017 yılında yaşadığı yükseliş sonrası bazı kişilerin söylemi ‘’balondu patladı gitti’‘bundan sonrada hiçbir şey olmaz bakışının boş çıkmasıyla beraber ciddi bir ilgi görüyorduk. Finansal piyasalarda dalga boyunun artmasıyla beraber hem kullanıcı sayılarının arttığını, özellikle 12 Mart fiyat dalgalanmasıyla beraber, ben şunu da birçok kez vurgulamıştım. Finansal piyasalarla uzun süredir çalışmama rağmen fiyatı hızla düşmekte olan finansal varlığa hatta küresel finansal varlık adayına bu kadar bireysel yatırımcının ilgi gösterildiğini görmemiştim. Ne yazık ki bireysel yatırımcılar sürekli en son duyan gören, en son öğrenen ve en son alıcı olurdu. Aslında baktığımızda fiyatının temelleri çok sağlıklı bir noktada ilerliyor. Senin vurguladığın gibi ben dünden bugüne Bitcoin’in fiyatı %15 arttı. Onun arkasındaki hikâye tabii ki birileri piyasaya para koydu. Yeni para girdiğini düşünüyorum. Özellikle bizim gibi fiyat yani Türk lirası, euro dolar gibi gerçek fiyat para birimleri gibi. Oradan ciddi bir para girdiğini düşünüyorum. Bu taze para eşliğinde kalıcı olabileceğini düşünüyorum. Son 24-36 saat aralığında piyasa hareketlerine baktığımızda buna piyasalarda tecrübe diyebiliriz. Çünkü rakamlarla ispat etmem çok mümkün değil. Hem taze para girişini görüyoruz. Bence kısa vadede Bitcoin traderlerı bu taze paranın etkisiyle bu yükselişle bir miktar taze para girişinin devamıyla beraber pozisyonlarını kaybetmiş olabilirler. O yüzden dünden bugüne ne oldu bunu bilemiyorum. Neye bu para girmeye karar verdi? Yılbaşında oturup konuşsaydık ben sana ilk 4 ayın sonucunda Bitcoin neden değerli olabilir ile ilgili birkaç ipucu anlatabilirdim. Network büyümeye devam ediyor. Ağ güvenliği gittikçe üst noktada. Dünyada enflasyonist baskılar katlanarak büyürken kartopu etkisiyle. Ödül yarılanmasının gelecek olması dolayısıyla özellikle koronavirüs ile tekrar dijitalleşmenin önemimin anlaşılması. Bitcoin’in sunduğu değerler bütünün tek katmanlı değil çok katmanlı olduğunun bence işin finans olmayan veya profesyonel yatırımı olmayan kişilerden tarafından da felsefe olarak anlaşılması Bitcoin’i aylar içinde haftalar içerisinde bence önümüzdeki yıllar içerisinde daha iyi yerlere getirebilir. Ama bugünden yarına fiyat ne olur bilmiyorum. Dünden bugüne fiyat neden %15 çıktı? Onu bilmediğim gibi.
Barış Ertül: Bu işin başında olmana rağmen tam cevap verememenin sebebi bence bir tek cevap olmamasıdır. Birçok cevabı var. Olumlu olumsuz etkileyen birçok kriter var. Baktığımızda son 24 saatte yarılanmada dahil birçok şeye de bağlayabiliriz. Önümüzdeki 48 saat içinde belki de çok ciddi bir düşüş yaşayacak. Buna kar realizasyonu diyecekler. Arkasından kar realizasyonu boyutunu aşarsa o düşüş olursa ben de olacağını zannetmiyorum. Tabii ki bu da ihtimal dahilinde ama mayıs teslimi petrol negatif fiyata geçiyorsa bu piyasada her şey olabilir.
Özgür Güneri: Özü gereği zaten şu an yükselmiş haliyle bile 170 milyar dolarlık bir piyasa halinden bahsediyoruz. Hala büyük paraların etki yaratabildiği bir alan. Güzel yanı bu büyük paraları, yeni kullanıcıların veya Bitcoin’le yeni tanışanların onların da gücünün dağıldığını aslında kullanıcı bazında da daha tip bir yapıya gittiğimizi görüyorum.
Barış Ertül: Tabii kesinlikle katılıyorum. Birde çünkü şu var; yani bu kadar fazla kriter fiyatları etkiliyor. Tek bir şeye bağlayıp izah etmek mümkün olmuyor. Biraz daha geriye çekilip büyük resme baktığımız zaman, Bitcoin felsefesi politikası her şeyi belli olan ve şartlar ne olursa olsun deprem pandemi de olsa finansal krizler olsa gayrimenkul internet balonları da patlasa felsefesi değişmeyen, para politikası değişmeyen ve internet çalıştığı sürece birileri bilgisayarını kayıt defterini açık tutmaya çalıştığı sürece var olan bir varlık sınıfından bahsediyoruz. Bu şekil baktığımız zaman konuştuğumuz her türlü faktör Bitcoin’i besliyor bunu güçlendiriyor. Değerli kılıyor. Büyük resimde bütün bu tartıştığımız şeyler vadeyi bilmediğimiz şekilde 3 ayda 3 yılda olsa Bitcoin’i besliyor.
Özgür Güneri: Barış az önceki piyasa değeri konusuna dönmek istiyorum. Açıkçası şu anda bir yandan hem Bitcoin’in piyasa değeri ile dünya üzerinde yarattığı global etki ile arasında inanılmaz bir farklılık var. Bitcoin’in güvenilirliği, tanınırlığı, üzerinde çalışan insanlar, şirketler, onunla ilgili oluşmuş sektörler bunların tamamını düşündüğümüz zaman piyasa değerinin çok ötesinde bir etkisinin olduğunu düşünüyorum. Ama bu piyasa değerindeki tarafta da belki bir miktar bizim gibi platformların Bitcoin’i daha ulaşılabilir bir hale getirmesi daha anlaşılır hale getirmesi. Biz BtcTürk olarak yıllardır bunun için çalışıyoruz. Fonumuzun önemli bir kısmını Bitcoin’in daha iyi anlatmak üzerine kurgulamış durumdayız. Dolayısıyla bu doğru şekilde insanlara yayılmaya devam ettikçe piyasa değeri anlamında da hele böyle bir likiditenin olduğu bir ortamda yukarı çıkmasını bekleyebiliriz. Şu anda 150-200 milyar civarında piyasa değeri olan Bitcoin’den bahsediyoruz. Şu anda küresel finans sisteminden aldığı pay çok küçük rakamlarla ifade edilebilir. O açıdan bakıldığında pastanın birkaç katına çıkıyor olması, o artıştan gelebilecek küresel finans sistemi veya günlük işlem hacmi bakımından küçük sayılabilecek paralar Bitcoin’de hala fiyat hareketini veya fiyat düşüşünü engelleyici fiyat hareketini yukarı yönlü destekleyici etki yaratabilir. Artık Amerika’da trilyonunu sadece uzay matematiği ilgilenenler bilmiyor. Sokaktaki insanda trilyonu öğrendi. O açıdan bakınca önümüzdeki dönemde büyük para hareketliliğini görmeye devam edeceğiz. Bitcoin bu örneklerden bir tanesi olacak.
Barış Ertül: Dediğin gibi bu fiyat hareketliliğinin yukarı yönde beklememizin sebebi Bitcoin’in felsefesi, şartı, teknolojisi Bitcoin’e hep yarayan şekilde gelişmesi merkezi otoritelerinin icraatlarının tartışılması, karşılıksız basılan paralarının değerinin düşmesi, alım gücünün azalması bir sebep tabii. Konuya daha vakıf olanlar bizi izleyenler için yine bir tekrar olacak ama. Bana hep soranlar için arz fiyatın belli olması için çok önemli. Şimdi 21 milyon tane Bitcoin 2149 yılına kadar üretilmeye programlanmış bunların 18 milyonu üretilmiş vaziyette. Geriye kalan 3 milyon Bitcoin var üretilmesi hedeflenen ve bu önümüzdeki 120 yılda olacak. Geçtiğimiz 10 yılda 18 milyon Bitcoin piyasaya çıkıp Pazar yaratmış. Yerini adresini cüzdanını bulmuş. El değiştirmeye devam ediyor. Sadece 3 milyonluk bir miktar kalmış. Bu da önümüzdeki 120 yılda azalarak 4 yılda bir piyasaya sürülmeye devam edecek, para politikası hiç değişmeyecek bir varlık sınıfından bahsediyoruz. Zaten hali hazırda 160 milyar dolar para sistemi içinde hiçbir şey ifade etmeyen büyüklüğünün olması ve önümüzdeki dönemde dijitalleşmeyle merkezi ekonomilerin sarsılmasıyla sorgulanmasıyla o politikaların incelenmesiyle, merkezi olmamanın değerinin kavranmasının bütün bunların üst üste gelmesiyle altında bile olmayacak kadar kıtlık arz ederken kaçınılmaz yükseliş var. Mekanizma doğru çalıştığı müddetçe yukarı doğru çıkacağı tartışılmaz büyük resimde. Peki şimdi açıkçası bugün konuşmak için son sözleştiğimizde Bitcoin kullanım alanları; dijital altın olarak konumlanması, insanların zenginliğini varlığını koruyucu olarak bir sığınak olarak bugün ki geleneksel sistemden kaçışı olarak görmekle beraber çokça konuşulan bir konu. Bitcoin sadece bu değil günlük hayatımızda senin geçen programda dediğin gibi bütün dünya literatürüne giren katlayabilecek miyiz? Sorularını da sorduran bir ürün. Çünkü Bitcoin’in bir VISA kartının işleminin olduğu kadar hızlı hareket etme şansı yok. Fakat başka şeylerle protokol geliştirerek bunu aşmaya çalışan çalışmalar var. Tabii bu da şunun için yapılıyor; bunu geliştirmeye aslında ihtiyaç yok. Çünkü şu anda bir güvenlik açığı olmadan hiç sekmeden sürekli çalışan bir mekanizma olarak devam ediyor. Yüzyıllarca da çalışabilecek durumda. Ama bunların yapılmasının sebebi günlük olaraktan hayatımıza girebilsin. Kahvede alınabilsin arabada alınabilsin diye yapılan bir çalışma var. Senin bu noktada farklı fikirlerin var. Sana konuyu buradan vereceğim ama daha öncesi fiyat bakımında yarılanmaya az bir zaman kaldı. Yarılanmayla ilgili belki özel bir program daha yapacağız. O zaman yarılanmanın ne olduğunu ne anlam ifade ettiğini, özellikle Miner’lar tarafında fiyat eğer yeterince yükselmezse Mining cazip hale getirmekten uzaklaştırır. Mining’i daha merkezi noktaya sürükler mi? Bunlarla ilgilide farklı fikirler var. Bende araştırıyorum merak ettiğim için Mining proseslerini yarılanma etkilerini araştırıyorum. Fiyatların bu artışı dahil olmak üzere yarılanma esnası ve sonrasında böyle hemen fiyat hareketi bekliyorlarsa bu pek olacak gibi gözükmüyor. Yarılanmanın Bitcoin’in fiyatını nasıl arttırdığını biliyoruz ama şu anda hali hazırda fiyatlanmış vaziyette. Geçmişte de 2016’da 2012’de böyle olmuş bu geri sayım yapılıyor. Gün saat dakika sayılıyor ve herkes o şeyi bekliyor. Bizde belki bunun üzerine özel konuşmalar yapacağız. Ama bu olduğunda görecekler. Geçmişte olduğu gibi hiçbir şey değişmeyecek. Çünkü o yarılanma biliniyor zaten blok ödülü yarıya düştüğü zaman her 10dakikada bir bu zaten şu an bilindiği için, daha önceki programlarda söylediğin gibi. Beklentilerin satın alındığı gerçeklerin satıldığı ortamda belki de yarılanma oldu deyip satanlar olacak, belki de fiyat düşecek ama buna da uzun vadede bakmak lazım. 12-18 ay arasında bunun yerini bulduğunu geçmişten görüyoruz o yüzden ileride detayları konuşuruz yarılanmanın hem Mining prosesine etkisi hem de fiyat etkisini konuşuruz ama fiyattan bahsederken özellikle Bitcoin fiyatının bugün ki gibi zıplama yaptığı ortamda bunu yarılanmaya bağlamak yarılanma zamanı kim bilir daha ne kadar çıkacak demek çok yanlış bir beklenti.
Özgür Güneri: Evet. Yani Bitcoin bununla ilgili çeşitli çalışmalarda var. Siz 2012 yılında Bitcoin almış olsanız her yılın ilk 20 günü yani Bitcoin’in en çok yükseldiği gün son 24 saatteki gibi 20 günü kaçırdıysanız yılın geri kalan 340 gününde Bitcoin tuttuysanız para kazanamıyorsanız pek. Bitcoin’de kısa vadede trade etmek yani ben de bir platform işleten bir ekip olarak iş modelimizin ana oturduğu noktalardan bir tanesi kullanıcılarımızın işlemleri. İşlemlerinden gelir kazanıyoruz. Özüne bakıldığında kullanıcıların çok kısa vadede trade ederken olumlu veya olumsuz zamanlarda fiyat hareketlerinde riskli durumda kalabileceklerini düşünüyorum. Ben fiyat hareketi ne olursa olsun orta uzun vadede olsa Bitcoin’in hedef gördüğü vizyon noktasına geldiğinde ulaşacağı değerleri öngördüğümde pozisyonu bir miktar taşımak gerekir. Çünkü ‘’Halving’’ bu örneklerden sadece bir tanesi. Çok ekstrem bir zamanda gerçekleşiyor 2020 yılının yarılanması tarih boyunca hatırlanacak bence dolayısıyla bu açıdan bakıldığında yüksek fiyat hareketlerinin olması kaçınılmaz. Hepsini yakalamaya çalışırken hepsini kaçırma riski var. Yatırımcıların en azından portföylerinin bir kısmını orta uzun vade değerlendirmelerini hatta bizde tuttukları Bitcoin’lerini, cüzdan nasıl oluşturulur bunu öğrenip kendi cüzdanlarında bir miktar taşımalarını, bu deneyimi yaşamalarını, kontrolleri kendi ellerine almalarını istiyoruz. Önümüzdeki zamanda bununla da ilgili çalışmalarımız olacak. Tam bu noktadan da şuraya geleyim, senin de bahsettiğin gibi aslında küresel olarak bakıldığında herkesin Bitcoin köşedeki yerden kahve alabilecek miyim? Her yerde geçecek mi gibi beklentisi var. Aslında ben bunun iki açıdan yanılsama olduğunu düşünüyorum. Bir tanesi para sistemleri, ödeme sistemleri Türkiye’de zaten standartların üzerinde. Dünyada da sorunsuz çalışabiliyor. Dolayısıyla zaten çalışan hızlı bir sistem var ise bunu mevcut sistemde devam ettirmek veya buna rakip olmaktan ziyade bence Bitcoin’in ana ortaya koyduğu değer sizin özellikle mevcut içinde bulunduğumuz finansal durumda gelecekle ilgili beklentilerimizde finansal bir model içerisinde yer alabilmesi. Yani şöyle bir örnek üzerinden gidelim. Yani Bitcoin’in dijital altının aşırı fiziksel nakittin de veya dolarında dijital veya nakit olduğunu düşünelim. Siz gittiniz kahve almak istiyorsunuz. Kahve satan kişi dedi ki 10 dolar veya şu kadar gram altın. Örnek olsun diye söylüyorum. Bunda o kadar gram çıkarıp verebilecek durumda olsanız hiçbir kullanıcı çıkarıp altınını verip kahvesini almaz. İnsanlar genel olarak yaklaşım olarak hep sağlam varlıklara doğru yürüme ve öncelikle elinden daha zayıf varlıkları çıkarmak ister. O yüzden Bitcoin’i olan insanlardan kahve almasını beklemek bence son derece yanlış. Eğer bu insanlar tamamıyla Bitcoin kazanmıyorsa yani ben TL, Amerikalı dolar, Japon yen kazanıyorsa bu kişiden kahvesini Bitcoin’le almasını talep etmesini beklemek bence çok gerçekçi değil. Belki de hayatı boyunca gelişmiş piyasalarda yaşayanlar çalışanlar yani aynı Manhattan’da aynı kahveciden 5 yıl üst üste aynı fiyata kahve alabildiğiniz bir ortam içinde hayatın devam ettirenlerin değer saklama aracının ne olduğu konusunda bazen tuzaklara düşebildiğini düşünüyorum. Bunu da en iyi aslında gelişmekte olan ülke vatandaşları yaşıyorlar. Önümüzdeki dönemde bir Amerikalı da bence aslında cebinde tuttuğu nakitin her geçen gün nasıl değer kaybedebileceğini. Aldığı kahveyi aynı fiyata alamayacağını fark edecek. Bu anlamda da değerini saklayacak varlıkların görece olarak değerleneceğinin ve bu enflasyon karşısında ezilmeyeceğini düşünüyorum. Tüm bu yapı ve çerçeve içerisinde bence şu anda kendimin de bazı Bitcoin’leri var. Hiçbir zaman hayalimde bir kahve alsaydım olmadı. Ben zaten kahveyi Türkiye’de de yurtdışında da dijital ve fiziksel olarak bir maliyete katlanmadan alabilirken benim ihtiyacım değer saklama aracı olarak güvenebileceğim bağımsız, şeffaf ve kuralları net olan açık kaynak kodlu bir network üzerinde varlıklarımı korumak benim için Bitcoin’in anlamı bu.
Barış Ertül: Yani temel olarak yaptığı şu; diyelim ki senin kâğıt üzerinde toplam 100 bin Türk lirası mal varlığı var. Bu 100 bin TL’nin tamamını cebine koyup seyahate alışverişe koyup pazara çıkmıyorsun. 100 lirasını cebine koyuyorsun, kalan 99.900 lirasını ya bankada ya da kasanda tutuyorsun. Cebinde 100 liranı harcıyorsun yani o 100 lira altın olmak veya kasada olmak durumunda değil. Dolayısıyla burada şöyle bir durumda ortaya çıkıyor. Başka kullanım alanları, Bitcoin’de mevcut sistemin beraber yaşayabildiği kullanım alanlarında çıkıyor. VISA, MasterCard kredi kartları gibi mekanizmalar çıkıyor. Bugün kullanımdaki her türlü dolar TL gibi Bitcoin’le arasında hızlı geçiş yaparak o ödemeyi o parayla yapıyor aynı zamanda da o mekanizma çalışıyor. Arka planda da senin o dijital cüzdanına bağlı olarak o işlemi yapıp sana onu kullanma ihtiyacın varsa Bitcoin’i doları TL’ye çevirip kullanmana imkân sağlıyor. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde bu Cross Marketing dediğimiz birbirlerine geçişli piyasalarda kolaylıkla seni günlük kullanımlı cüzdanını aktarabildiğin farklı değer sınıflarını ya da hiç o cüzdanlara iliştirmediğin soğuk cüzdan dediğimiz evindeki kasa gibi yapabileceğimiz ve asıl büyük miktarı orada sakladığın böyle sınıflandırmalar klasmanlar girecek belki de hayatımıza. Bu da hiçbir zaman kahveyle Bitcoin’i eşleştirme gereği kalmayacak.
Özgür Güneri: Tabii hepimizin dediği bir öngörü. 5 yıl sonra ne olacağını bilemiyoruz. Ben hep Youtube örneğini veriyorum. Siz 98 yılında diyelim ki biz senle bir araya gelip sohbet ettiğimizde desek ki bir internet sitesi kursakta insanlar buralardan video seyretseler, gülseler. Bunu hayata geçiremeyiz. Neden? Çünkü dijital içerik üretme şansımız yok. Ürettik bunu nasıl site oluşturup upload edeceğiz? Öyle bir izleyici tabanı yok ki video izleyip indirsin. Altyapı müsait değil. Nasıl o günden hayal olarak ancak şartlar değiştikçe içine girdiysek. Ben Bitcoin’de de gelecekte aslında çok da belki bugünden öngörmediğimiz farklı alanlarda farklı görevler görebileceğimizi düşünüyorum. Finansal sistemin yaratıcılığı oldukça yüksektir. Ama Bİtcoin tabii kendi disiplini ve finansal matematiği içerisinde kaldığı sürece farklı alanlara da değecek ve daha farklı kişilere ulaşacak.
Barış Ertül: Tabii sürekli şartlar değişiyor. Maliyetler değişiyor kullanım alanları alışkanlıklar platformlar teknoloji çok hızlı değişiyor. Mesela bu yarılanmayla alakalı bir Bitcoin üretmenin maliyeti. Şimdi bu maliyetler 6 bin dolarla 12 bin dolarlara çıkacak ama hangi coğrafi koşullarla kaç olacağında tam olarak söylenemez. Çünkü elektrik fiyatı Türkiye’de farklı Çin’de farklı. Ya da bir Bitcoin üretim çiftliğinin olması ile bir bireyin evde o sistemi kendince kurması maliyetleri farklı ve sürekli değişiyor. Coğrafi koşullara göre değişiyor. Hatta 40 yıl 50 yıl 100 yıl sonra elektriğin maliyetini, enerjinin maliyetinin ne olacağını şu anda bilemiyoruz. Dolayısıyla Bitcoin hayatımızda hangi kullanım alanlarında ne şekilde olacak ne şekilde üretilecek? Bugünden yarına çok çabuk eskiyor hikayeleri kriterleri. Dolayısıyla şu anda kesin olan bir şey varsa; senin dediğin gibi değer saklama olarak kabul görülüyor olması. Bu kadar fazla konuşulan varlık sınıfı için her türlü spekülasyon yapıldığı varlık sınıfı için 160-170 milyar dolar için hiçbir şey demek değil. Ve bu giderekten bunun arzın kısıtlı olduğu altından bile daha kıt bir varlık olarak ve para politikası kesin bir varlık olarak talebe bağlı olarak önünde çok üzün bir yolculuk olduğu söylenebilecek tek doğru şey.
Teşekkür ediyorum size, yarım saati doldurduk sayılır. Salı günü bakalım ne konuşuyor olacağız. Alternatif piyasalarda geleneksek piyasalarda yarılanmaya yaklaşmış olacağız.
