Alghoritmic stablecoin yani algoritmik stabil kriptopara, dolaşımdaki arzı ve değeri algoritmalar veya akıllı sözleşmeler tarafından düzenlenen stabil kriptoparalardır. Başka bir ifade ile rezervleri itibari paralar, değerli madenler ve kriptoparalar tarafından desteklenmeyen, bunun yerine gücünü algoritma ve bağlı olduğu topluluktan alan stabil kriptoparalardır. Bu yazıda algoritmik stablecoin nedir, nasıl çalışır, algoritmik olmayan stabil kriptoparalardan nasıl ayrışır gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Stablecoin Nedir?
Stabil kriptoparalar, değeri başka varlıklar ile teminat altına alınan, 7/24 transfer edilebilen, stabil, uluslararası transferler için hızlı ve düşük maliyetli, kriptografik olmaları nedeni ile birçok yenilikçi çözümde kullanılabilen dijital varlıklardır. Değerini dengelemek amacıyla kullandıkları yönteme göre stabil kriptoparalar itibari para teminatlı ya da merkezi, kriptopara teminatlı ya da merkeziyetsiz ve algoritmik olmak üzere üçe ayrılır. Algoritmik stabil kriptoparalar, stablecoinlerin üç alt başlığından biri olarak da düşünülebilir.
Algoritmik Stablecoin Nedir?
Alghoritmic stablecoin yani algoritmik stabil kriptoparalar, arzı algoritmalar veya akıllı sözleşmeler tarafından ayarlanan, rezervlerinde kendi değerlerini destekleyecek bağımsız varlıklara (itibari para, değerli metal, emtia, kriptopara vb.) sahip olmayan stabil kriptoparalardır. Diğer bir ifadeyle volatiliteyi dinamik olarak azaltmak için algoritmalar yani akıllı sözleşmeler üzerine temellendirilen, teminatsız stabil kriptoparalar olarak da tanımlanabilirler.
Akıllı sözleşmeler, algoritmik stabil kriptoparanın dolaşımdaki arzını, piyasanın arz ve talebine göre dengeleyerek fiyat istikrarının korunmasına yardımcı olurlar. Daha detaylı açıklamak gerekirse akıllı sözleşmeler, algoritmik stabil kriptoparanın fiyatı arttıkça dijital varlığı daha fazla mint eder. Buna karşılık dijital varlığın fiyatı düştüğünde ise bunları satın alarak yakar.
Algoritmik Stablecoinler Nasıl Çalışır?
Algoritmik stabil kriptoparalar rebase, seniorage ve fractional olmak üzere üç modele dayalı şekilde çalışmaktadır.
Rebase modelinde, akıllı sözleşmeler, algoritmik stabil kriptoparanın sabitliğini korumak adına dolaşımdaki arzı kontrol ederler. Buna göre algoritma, dijital varlığın sabitinden sapmasına paralel olarak dolaşımdaki arzı mint eder ya da yakar.
Bir başka çalışma prensibi olan seniorage modeline göre ise algoritmik sabit kriptoparalar, tipik olarak algoritmik stabil kriptopara ve stablecoin’in istikrarını sağlayan yerel kriptopara olmak üzere iki dijital varlıklı bir sisteme dayanır. Bu modelde, iki dijital varlık arasındaki arbitraj denge unsuru oluşturur. Başka bir ifadeyle alghoritmic stablecoin’in fiyatının sabitliğinden sapması durumunda protokol yerel kriptopara aracılığıyla sabitliği korumaya çalışır. Bu model mint & burn ve serbest piyasa konseptinin bir hibritidir.
Fractional model ise basit bir ifadeyle önceki iki modelin karışımı şeklinde açıklanabilir. Bu modele dayalı stabecoinlerin sabitliği kısmen rezervlerle kısmen de akıllı sözleşmelerde desteklenir.
