Bitcoin ve diğer kriptoparalara olan ilgi arttıkça, NFT, metaverse ve DeFi gibi farklı ve ilgi çekici kriptopara hizmet ve ürünleri çoğaldıkça, kullanıcıların sayısı arttığı kadar karşılaşılan ve yaşanan sahtekarlık ve dolandırıcılık olayları da artmaktadır. Kullanıcılar scam’lere karşı farkında olarak hem kripto varlıklarını hem de kullandıkları tüm platform ve web siteleri bilgilerini koruyabilirler. Bu yazıda sahtekarlık anlamında gelen scam nedir, Bitcoin ve kriptopara dünyasında ne gibi scam uygulamaları yapılmaktadır gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Scam Nedir?
Çevrimiçi ortamda sahtekarlık, dolandırıcılık amaçlı yapılan girişimlere scam denir. İnternet üzerinde verilen hizmet ve ürünler çeşitlenip arttıkça scam metodları da artmaktadır. Onlarca scam yöntemi vardır. Sıklıkla başvurulan scam yöntemlerini aşağıda bulabilirsiniz.
Bitcoin ve Kriptopara Scam’leri Nelerdir?
Oltalama (Phishing) E-Postaları
Üyeliğinizin bulunduğu herhangi bir platform veya web sitesinden geliyormuş gibi gösterilen e-postalardır. Parolanızı sıfırlamak veya hesabınızla ilgili başka bir işlem yapmanız için sizi ikna etmeye çalışan ifadeler içerir. E-Posta içinde gönderilen kimlik avı amaçlı bir bağlantı aracılığı ile üyeliğinizin bulunduğu platform veya web sitesinde kullandığınız kullanıcı adı ve şifrenizi ele geçirebilirler. Bu nedenle kripto varlıklarınızın güvenliği için aldığınız e-postaların doğruluğunu çeşitli yöntemlerle kontrol etmelisiniz.
BtcTurk’ün güvenlik önemleri ile oltalama saldırılarından ne şekilde korunabileceğinizi buradan öğrenebilirsiniz.
Şantaj (Blackmail) e-Postaları
Kullanıcıları herhangi bir dosyası, kullanıcı bilgileri, fotoğraf albümünü gibi kişisel verilerini başkalarıyla paylaşmakla tehdit eden şantaj içerikli e-postalardır. Bu şantaj e-postasında yapmaması karşılığında belirli miktar Bitcoin veya başka bir kriptopara talep ederler. Blackmail’lerin büyük çoğunluğu aslı olmayan şantajlardır. Yine de internete bağlı şekilde kullandıkları tüm cihazların güvenliğini sağlamak ve verilerini çaldırmamak için önlemler almak, kullanıcıların kendi sorumluluğudur.
Sahte Alım Satım Platformu Web Siteleri
Bitcoin ve kriptopara kullanıcılarının sayısı arttıkça, hizmet ve ürün sunan yeni alım satım platformlarının sayısı da artmaktadır. Gerçekten var olan platformlar elbette pazarlama iletişimi faaliyetleri kapsamında birçok sponsorluk anlaşması, yarışma ve aktivite yapabilmektedir. Fakat dolandırıcılık amacıyla oluşturulan, sanki bir kriptopara alım satım platformuymuş gibi davranan web siteleri, kullanıcılara çok cazip teklifler sunarak itibari para veya kripto varlıklar üzerinden dolandırıcılık yapabilirler. Bu sahtekarlığa karşı kullanıcıların hangi platformu kullanacaklarını iyi araştırıp bilgi edinerek karar vermeleri önemli bir noktadır.
Sahte Alım Satım Platformu ve Cüzdan Mobil Uygulamaları
Alınan tüm güvenlik önemlerine rağmen uygulama marketlerinde bazı açıklar olması olağandır. Bu nedenle uygulama marketlerinde, orijinal uygulamalara benzerlik gösteren sahte uygulamaların listelenmesi mümkün olabilmektedir. Kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdanların sahte versiyonları ile işlem yapmanız durumunda varlıklarınızı kaybedebilirsiniz. Bu tür uygulamalardan kaçınmak için en güvenli çözüm, işlem yaptığınız kriptopara alım satım platformunun veya mobil uygulama cüzdanı sağlayan platformun resmi internet sitesindeki uygulama marketi bağlantısını kullanmak olacaktır.
Diğer taraftan bu mobil uygulamaların sahte olabileceğini gösteren ve dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır.
Logo ve Yazım Hataları
Sahte kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulamaları çoğunlukla kopyalanan uygulamanın logosuna benzer simge ve isim kullanmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta uygulamanın logosu ve isimdeki yazım hataları olmalıdır. Orijinal uygulamalarda, şirket profiline zarar vermemek adına yazım hatası olmaz.
Yorumlar ve İndirme Sayısı
Düşük puan ve çok sayıda olumsuz yorum yapılması, kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulamasının sahte olabileceği anlamına gelebilir. Güvenilir uygulamaların indirilme sayısı genellikle yüksek olur ve olumlu eleştiri de alırlar. Bununla birlikte indirme sayısını tek başına değerlendirmek yanlış olacaktır. Dolandırıcılar, kullanıcıları kandırmak için bot’lar aracılığıyla binlerce sahte yorum ve indirme gerçekleştirebilirler.
Uygulamanın Piyasaya Sürülme Tarihi
Kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulaması yakın bir tarihte piyasaya sürülmüş ancak yüksek indirme sayısına ve olumlu yoruma sahip ise bu durumdan şüphelenmeniz gerekmektedir. Diğer tarafta bir uygulama çok sık güncelleme yaşıyorsa, bu durum güvenlik açıklarına da işaret edebilir.
Uygulamanın Geliştiricisi
Geliştirici, kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulamasının sahte olup olmadığını gösteren bir başka unsurdur. Geliştirici, platforma bağlı çalışan veya bağımsız ancak tanınmış bir şirket ise uygulamanın gerçek olma ihtimali yüksektir. Bunun için geliştirici hakkında internette araştırma yapabilirsiniz. Diğer taraftan logoda olduğu gibi geliştirici adında da harf değişiklikleri yapılabilir. Bu nedenle geliştiricinin adını dikkatlice kontrol etmelisiniz.
Uygulamanın Arayüzü
Telif hakkı sorunları nedeniyle, geliştiriciler orijinal bir uygulamanın arayüz ekran görüntülerini kullanmayabilir. Her ne kadar ekran görüntüleri gerçekçi gözükse de görsellerdeki metinleri okumanız gerekmektedir. Bununla birlikte arayüz görüntülerinin kalitesiz olması da kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulamasının sahte olduğunu gösterebilen başka bir unsurdur.
Uygulama İzinleri
Sahte kriptopara alım satım platformları ve mobil cüzdan uygulamaları genellikle gereğinden fazla izin talep ederler. Bu nedenle uygulamayı indirmeden önce izin sözleşmesini okumanız gerekmektedir. Özellikle telefonunuza ait yönetici izni (admin) isteyen uygulamalara izin vermeyiniz. Gereksiz izinler nedeniyle farkında olmadan varlıklarınıza erişimi kolaylaştırabilirsiniz.
Doğrulanmış Uygulamaları Tercih Edin
Uygulama marketlerinin, kaliteli geliştiricileri ve uygulamaları takdir etmek için kendilerine has doğrulama sistemleri bulunmaktadır. Bu doğrulamaya sahip kriptopara alım satım platformları ve mobil cüzdan uygulamalarının sahte olma olasılığı düşüktür. Dolaysıyla bu uygulamaları tercih edebilirsiniz.
İnternete Sorun
İnternette “X uygulaması güvenli mi?” şeklinde basit bir arama yapmak kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulamasının sahte olup olmadığı konusunda geçerli bilgiyi verecektir. Ancak bunun için konuyla alakalı ve güvenilir siteleri tercih etmeniz gerekmektedir.
Sahte Uygulamaların Mobil Cihazınıza Etkileri
Teknolojinin hızla gelişmesi ve buna bağlı mobilite hizmetlerinin artmasını fırsat bilen kötü amaçlı kişiler tarafından sürekli olarak casus ve zararlı uygulamalar geliştirilmektedir. Yukarıdaki hususları incelemenize rağmen sahte kriptopara alım satım platformu ve mobil cüzdan uygulaması indirmiş olabilirsiniz. Aşağıdaki durumlardan biri ile karşılaştıysanız, cihazınızda sahte uygulama yüklü olma ihtimali bulunabilir:
- Cihazınızdaki e-posta uygulamasına gelen üçüncü taraf sitelere ait hesaplara giriş deneme uyarısı,
- Cihazınızın yavaşlaması veya bir takım işlevleri tam olarak gerçekleştirememesi,
- Cihazınızda işlem yapmamanıza rağmen pilin hızlıca azalması,
- Uygulamaların sürekli çökmesi,
- Tarayıcı kapatıldığında açılır pencerelerle karşılaşılması.
Bu Durumlarda Ne Yapılmalı?
Sahte uygulama yüklediğinizden şüphelendiğiniz durumlarda aşağıdaki işlemleri yaparak cihazınızı daha güvenli şekilde kullanmaya devam edebilirsiniz:
- Sahte uygulama yüklediğinizden şüpheleniyorsanız “Ayarlar/Uygulamalar” menüsünden uygulamayı aratıp güvenli bir şekilde kaldırınız.
- Lisanslı işletim sistemi, yazılım ve antivirüs programları kullanarak sürekli güncel tutunuz. Bazı durumlarda telefonunuz sıfırlamanız veya fabrika ayarlarına döndürmeniz gerekebilir.
- Bilinen yaygın uygulamalar haricinde, güvenliğinden emin olmadığınız yeni uygulamaları yüklemeyiniz. Mobil cihazınıza bilinmeyen kaynaklardan uygulama yükleme özelliğinin kapalı olduğundan emin olunuz.
Ponzi Şemaları ve Ücretsiz Eşantiyonlar (Giveaways)
Sosyal medya veya diğer çeşitli kanallarından oluşturulan kampanya benzeri iletişim ile belirli bir miktar Bitcoin ya da diğer bir kriptoparayı onlara gönderme karşılığında çok kısa süre içinde bu miktarın 2 katını veya daha cazip bir miktarını geri göndermeyi vadederler. İnandırıcılığını arttırmak için çok ünlü tanınan birinin adına açılmış sahte sosyal medya hesaplarından bu iletişimi yaparlar. Bu tekliflere itibar etmemek ve hatta eğer bir sosyal medya hesabı ise şikayet etmek diğer kullanıcılara ulaşmalarını da engellemeye yardımcı olur.
Kötü Amaçlı Yazılımlar (Malware) ve Fidye Yazılımları (Ransomware)
Kötü amaçlı yazılımlar, kullanıcıların dijital ortamdaki özel anahtarlarına erişme olasılığına sahiptirler. Bilgisayarınıza farkında olmadan yükleyeceğiniz bir uygulama, denediğiniz bir program hatta arkadaşınızdan gelen bir fotoğraf bile sizi yazılım korsanlarının tuzağına düşürebilir. Örneğin sıcak veya soğuk cüzdan sağlayıcısından geldiğini düşündüğünüz bir e-posta göndererek, bilgilerinizi çalmak için girişimde bulunabilirler. Siz, yazılımı güncellediğinizi zannederken, kendi elinizle, korsan yazılımı yükleyerek, cüzdanınızı siber saldırganlara teslim edebilirsiniz. Kötü amaçlı yazılımların bir diğer yaptığı girişim ise bilgisayar ya da mobil cihazınızda yaptığınız kopyala-yapıştır işlemini maniple etmektedir. Bir kullanıcı aslında kriptopara göndermek istediği cüzdan adresini kopyalar fakat yapıştırma işlemini yaptığında kendi kopyaladığı değil kötü amaçlı yazılımın oluşturduğu farklı bir cüzdan adresini yapıştırır. Böylece gönderilen kriptopara kullanıcının istediği adrese değil yazılım korsanının cüzdanına gider.
Truva atı olarak adlandırılan fidye yazılımları ile bilgisayarınızdaki tüm dosyaları şifreleyebilir ve şifreyi çözmek sizden para talep edebilirler. Siz Bitcoin’lerinizi ve bilgisayarınızdaki diğer dosyaları kurtarmak için tahmin edeceğinizden fazla Bitcoin ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Dolandırıcılık Amaçlı Oluşturulan Kriptoparalar (Scam Coins)
Kriptoparaların birer çıkış noktası ve projesi olabilir. Bunların teknik detayları proje ekibinin hazırladığı White paper’larda yazılır ve kullanıcılara şeffaf şekilde sunulur. Her ne kadar her kriptopara uzun vade yol haritasını hazırlayıp sunsa da bazıları yalnızca pump dump yaparak yüksek miktarda kar yapıp ortadan yok olurlar. Dump gerçekleşirken satış işlemi yapmayan kullanıcı, bu kriptoparanın değeri 0’a yakınlaştığı ve daha sonra da ortadan kaybolduğunda para kaybetmiş olur.
Bu yazı yazıldığı sırada CoinmarketCap verilerine göre 22.052 adet kriptopara vardır. Kullanıcıları, yatırım yaptıkları kriptoparayı iyice araştırmaları ve nereye yatırım yaptığından emin olmaları onların sorumluluğundadır. Bir “shitcoin” olan scam coin’ler paranızı tamamen kaybetmenize neden olabilir.
Bitcoin ve kriptoparalar ile shitcoin ve daha bir çok yeni kavram hayatımıza girdi. Bu kavramların neler olduğunu öğrenmek için Bitcoin ve kriptoparalar ile hayatımıza giren 10 kavram makalesini inceleyebilirsiniz.
