Proof of Work (PoW - İş Kanıtı), temelde bir sistemin işleyişini aksatmaya yönelik saldırıların ve e-posta ile gönderilen Spam olarak adlandırılan istenmeyen mesajların engellenmesi için ortaya çıkarılmış bir protokoldür. İş Kanıtı protokolü, 1993 yılında Cynthia Dwork ve Moni Naor isimli bilgisayar uzmanlarının kaleme aldığı bir makalede ortaya çıkmıştır. 1999 yılına gelindiğinde ise Markus Jakobsson ve Ari Juels isimli araştırmacıların çabalarıyla literatüre dahil edilmiştir.
PoW'un doksanlı yıllardaki geliştirilme sürecinde en yaygın kullanım alanı, DDoS (Denial of Service) saldırıları başta olmak üzere bilgisayar sistemlerini çalışamaz hale getirmeye yönelik hamleleri engellemekti. Aynı şekilde Spam'in önüne geçilmesi de yine Proof of Work protokolünden faydalanılıyordu. 31 Ekim 2008'de Satoshi Nakamoto takma isimli biri veya birileri tarafından yayınlanan Bitcoin teknik dokümanında, karşımıza daha önceki kullanım alanlarından farklı bir şekliyle ortaya çıktı. İlk kriptopara Bitcoin'i ortaya çıkaran "Bitcoin: Eşler Arası Elektronik Nakit Sistemi" isimli doküman, Proof of Work protokolü sayesinde güvenilir bir ödeme sistemi ve kriptopara biriminin nasıl var olabileceğini ortaya koymuştur.
Söz konusu belgenin dördüncü maddesinde yer alan Proof of Work, bu mekanizmanın Bitcoin altyapısında neden yer aldığı ile ilgili soruları yanıtlamaktadır.
Proof of Work Nasıl Çalışır?
Bitcoin ve diğer pek çok kriptopara birimi, merkezsiz düğümlerin (node) bir araya gelerek oluşturduğu ağlar vasıtasıyla korunan blokzinciri sistemleridir. Bu sistemlerin temel görevi ağın sürdürülebilirliği ve sürekliliğini sağlamaktır. Ağda madenci ismi verilen ve blokzincirine yeni bloklar eklemekle görevli operatörler bulunmaktadır. Bu blokların eklenebilmesi ise bazı karmaşık matematik problemlerinin çözülmesiyle mümkün olabilmektedir. Söz konusu problemleri çözmek hayli zor olduğu için güçlü işlemcilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Problemi çözen ve bloktaki işlemleri doğrulayan ilk madenci işlemi ağa yayınlayarak ağda belirlenen kriptopara ödülünü ve bloktaki işlemler için ödenen işlem ücretlerini almaya hak kazanır. Madenciler tarafından doğrulanan ağda yayınlanan işlemler blokzinciri olarak adlandırılan dağıtık defter sistemine kaydedilir. Ağa bağlı tüm kullanıcılar, blokzincirinin bir kopyasını indirebilir ve aynı zamanda onaylanmış tüm blokların doğrulamasını gerçekleştirebilir.
Proof of Work Protokolünün Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Kriptopara endüstrisinin en yaygın ve temel protokolü olan Proof of Work, bir ödeme sisteminin ve para biriminin merkezi otorite olmadan çalışabilmesine imkan vererek teknolojik ve ekonomik bakımdan radikal değişiklikler sunmaktadır. Örneğin hesaplama gücü, ağdaki verilerin güvenliğini sağlayan önemli mekanizmalardan biri olarak kullanılmaktadır. İş Kanıtı protokolü sayesinde Bitcoin ağına düzenlenebilecek saldırıların başarılı olabilmesi için ağdaki hesaplama gücünün en az yüzde 51'inin ele geçirilmesi gerekmektedir. Günümüzde Bitcoin ağının büyüklüğü ve yüksek hesaplama gücü (hashrate) dikkate alındığında böyle bir saldırının başarıya ulaşmasına ihtimal verilmemektedir. Hesaplama gücü, ağdaki işlemcilerin bir saniyede yapabildiği deneme sayısını temsil eder ve doğrulama gücü olarak düşünülebilir.
Ağı ele geçirmek için hesaplama gücünün çoğunu ele geçirme zorunluluğu, sağladığı güvenlik sebebiyle PoW protokolünün en büyük avantajlarından biri olarak görülse de uzmanlar, bu durumun tekelleşmeye yol açabileceği endişesini de dile getirmektedir. Dolayısıyla bu büyük avantaj, bir noktada PoW protokolünün en büyük dezavantajlarından biri haline gelmektedir. Çünkü en büyük paya sahip işlemciler, ağda en yüksek oylama gücüne sahip olabilmektedir. Bitcoin ağının en önemli özelliği olarak karşımıza çıkan merkezsizlik ilkesi, güçlü olanın rahatlıkla otorite kazanabilmesi riski nedeniyle ağ ilkeleriyle çelişki yaratmaktadır.
Aktif Bitcoin madencilik havuzlarının, ağdaki işlemci gücünün %51'ini ele geçirme ihtimali çok düşüktür. Ancak 2017 yılında madencilik cihazları üreticisi Bitmain'in yönettiği madecilik havuzu, ağdaki işlemci gücünün %45'ine ulaşmayı başarmıştır.
PoW protokolüne dayalı bir sistem, yüksek işlem gücü gerektirdiği için çok yoğun enerji kullanımına yol açmaktadır. Bu durum hem yüksek maliyete hem de enerji kaynaklarının mesuliyetsizce kullanımına sebebiyet verebilmektedir.
Aday Blok (Candidate Block) Nedir?
Kriptoparalarda yapılan işlemler, madencilerin işlemleri doğrulamasının ardından blokzincirine eklenir. Madenciler, blokları doğrulayarak blokzincirine eklemek için birbirleriyle rekabet ederler. Blokları doğrulayan madenci, madencilik ödülünü kazanır. Aday blok; bir madencinin, madencilik blok ödülünü almak için işlem yaptığı bloktur.
Bitcoin ödeme ağının güvenliğini sağlayan İş Kanıtı protokolü aynı zamanda Bitcoin üretimini de zorlaştırmaktadır. BtcTurk'e üye olarak kolayca Bitcoin alıp satabilirsiniz.