Kriptoparalar birer dijital paradır fakat merkez bankalarının çıkarttığı dijital paralar kriptopara değildir. Son yıllarda dijitalleşmenin yüksek ivme kazanması ve kriptoparaların getirdiği yenilik ve inovasyonun klasik finans dünyasını da peşinden sürüklemesi ile ülkelerin merkez bankaları dijtal para çıkartma girişimlerini arttırmıştır. Bu yazıda dijital para nedir, kriptoparadan farkı nedir gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Dijital Para Nedir?
Merkez Bankası Dijital Para Birimi (Central Bank Digital Currency – CBDC), ülkelerin kendi itibari paralarının dijital versiyonudur. Bireyler, dijital para ile geleneksel para sisteminde yapıldığı gibi harcamalar gerçekleştirebilir, para transferleri yapabilir. Uzun yıllardır kullanılan kredi kartı, banka kartı ve elektronik ödeme mobil uygulamaları da aslında dijital para kullanımı sunar. Merkez Bankası Dijital Para Birimi’nin bu dijital kullanımdan farkı, kredi kartı veya banka kartları aracılığı ile kullanılan dijital paranın özel ticari bankaların kendi hesaplarına aldıkları para olmasıdır. En korkutucu örneği ile eğer bir bireyin kullandığı bankalardan biri çeşitli sebeplerden hızlıca hizmet verememeye başlarsa, kapanırsa, o bankanın müşterilerinin hesaplarında paranın da kaybolma riski vardır. Merkez Bankası Dijital Para Birimi’nin farkı da bu noktada merkez bankalarının taahhüdüne sahip olmasıdır.
Merkez bankalarının çıkarttığı dijital para, itibari paranın dijital ortamda varlık gösterdiği halidir. Dijital para; kullanıcıların sahip oldukları itibari parayı dijital ortamda kullanabilmesini sağlayan sistemdir. Dijital para, internet tabanlıdır ve elektronik ortamlarda saklanır. Elektronik ortamdaki işlemler ve ödemeler dijital para ile gerçekleştirilebilir. Dijital paralar; alışveriş yapma, fatura ödeme, bir başkasına para transferi gerçekleştirme gibi işlemler için kullanılabilir.
Dijital Paranın Kriptoparadan Farkı Nedir?
Dijital paralar, devletlerin merkez bankaları tarafından oluşturulan dijital para birimleri olmasından dolayı merkeziyetçi bir yapıya sahiptir. Dijital paraların üretimi veya denetlenmesi merkezi bir otorite tarafından gerçekleştirilir. Başta ilk oluşturulan ve en yüksek piyasa değerine sahip kriptopara olan Bitcoin olmak üzere diğer bir çok kriptopara merkeziyetsiz bir sisteme sahiptir. Blokzincirinin merkeziyetsiz oluşu, bir devlet, şirket, birey veya organizasyon gibi merkezi bir unsura direkt bağlı olmayıp, karar verme ve kontrol mekanizmasının bir ağa dağıtılmasını ifade eder. Bu sayede kimse ağ ve ağı kullanan bireylerin işlemleri üzerinde yetki ve kontrole sahip olmaz.
Blokzinciri teknolojisi hakkında teknik detaylara Blockchain (Blokzinciri) Teknolojisi Nedir? ve merkeziyetsizliğin ne olduğu, nasıl bir yapıda işlediği ile ilgili bilgilere de Merkeziyetsizlik Nedir? Neler Sağlar? yazılarından erişebilirsiniz.
