Bir blokzincirinin iki potansiyel zincir oluşacak şekilde bölünmesine çatallanma denir. Bu iki zincir, bölündükleri ana kadar aynı geçmişi paylaşırlar fakat sonrasında yeni kurallar ve şartlarla çalışmaya devam ederler. Bitcoin veya diğer kriptoparaların blokzincirlerinde meydana gelebilen çatallanma nedir ve ne sonuçlar doğurur gibi soruların yanıtlarını bu yazıda bulabilirsiniz.
Çatallanma (Fork) Nedir?
Bir blokzincirinin iki potansiyel zincir oluşacak şekilde bölünmesine çatallanma denir. Oluşan yeni zincirin, var olan madencilik yazılımları ve cüzdanlar tarafından kullanılabilir olup olmamasına göre çatallanma iki farklı isimle adlandırılabilir: Sert Çatallanma (hard fork) ve Yumuşak Çatallanma (Soft fork)
Sert Çatallanma (Hard Fork) Nedir?
Sert çatallanmalar, blokzincirinin kurallarını değiştiren protokol güncellemeleridir. Madencilik yapan ve blokzincirini senkronize eden düğümlerin (node'ların) yeni blokzincirini kullanabilmesi için yenilenen protokol kurallarının geçerli olduğu yazılımları kullanması gerekir. Aksi halde düğümler yeni zincire bağlanamazlar. Bu durumda eski blokzincirinin kurallarıyla çalışmaya devam eden yeni bir blokzinciri ve kriptoparanın ortaya çıkmasına neden olabilirler.
Topluluk ya da yazılım geliştiriciler arasındaki anlaşmazlık sonucu gerçekleşen Sert çatallanmalar yeni bir kriptoparanın ortaya çıkmasına neden olabilir. Örneğin, Bitcoin blokzincirinde gerçekleşen sert çatallanma ile ortaya çıkan Bitcoin Cash blokzinciri, Bitcoin blokzincirinden bağımsız olarak yeni bir blokzinciri olarak çalışmaya başlamıştır. Bu çatallanma (bölünme) sonucunda Bitcoin Cash isimli yeni bir kriptopara üretilmiştir. Bu blokzincirine ulaşabilmek için farklı madencilik ve cüzdan yazılımları kullanmak gerekir.
Ancak, her sert çatallanma yeni bir kriptopara ortaya çıkarmayabilir. Yazılım geliştiriciler ve topluluğun ortak kararıyla gerçekleşen sert çatallanmalarda, blokzincirinde gerçekleşen tüm değişiklikler yeni bir blokzincirinin ortaya çıkmasına neden olur ve eski zincir devre dışı kalır. Madenciler ve cüzdan sahiplerinin yazılımlarını güncellemeleri zorunludur. Ethereum blokzincirinde gerçekleşen İstanbul Sert Çatallanması sonucunda ortaya yeni bir blokzinciri çıkmasına rağmen kullanıcılar cüzdanlarını güncelleyerek yeni blokzincirini kullanmaya başlamıştır.
Yumuşak Çatallanma (Soft Fork) Nedir?
Yumuşak çatallanmalar ise blokzincirinin kullanımını geliştiren, iyileştiren teknik değişikliklerdir. Madenciler ve cüzdan sahipleri yapılan teknik değişiklerden faydalanmak istemezlerse, eski yazılımlar ile blokzincirini kullanmaya devam edebilirler. Madencilik ve cüzdan yazılımlarını güncelleyenler ise blokzincirinde gerçekleşen iyileştirme ve geliştirmelerden faydalanabilirler.
Yumuşak çatallanmalarda, kullanıcılar blokzincirinin yeni özelliklerini kullanabilmek için cüzdanlarını güncellemelidir. Ancak cüzdanlarını güncellemeyen kullanıcılar da eskisi gibi blokzincirinde işlem yapmaya devam edebilirler. Sadece yeni özellikleri kullanamazlar.
Bitcoin blokzincirinde gerçekleşen Segwit güncellemesiyle uygulamaya geçen yeni şartlardan sadece cüzdanlarını güncelleyen kullanıcılar faydalanabilirler. Cüzdanlarını güncellemeyen kullanıcılar blokzincirini önceden yürürlükte olan kurallarla kullanmaya devam edebilirler.
Bitcoin blokzinciri de oluşturulan ilk blokundan bu güne kadar kendini sürekli güncellemiştir. Bitcoin blokzincirinde meydana gelen en önemli güncellemeleri daha detaylı okumak için aşağıdaki yazıyı ziyaret edebilirsiniz.
