Akıllı Kontrat (Smart Contract) Nedir? Nasıl Çalışır?

İlk olarak 1990’lı yılların başında bilgisayar bilimcisi Nick Szabo tarafından ortaya atılan akıllı kontrat kavramı blokzinciri teknolojisine Ethereum ağı ile dahil olmuştur. Akıllı kontratlar; kullanıcılar arasındaki işlemlerin, yalnızca belirli koşulların gerçekleşmesi sonucunda çalışmasına olanak sağlayan teknolojilerdir. Bu yazıda akıllı kontrat (smart contract) nedir ve nasıl çalışır sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.

Akıllı Kontrat (Smart Contract) Nedir?

Akıllı kontratlar, anonim kişiler arasında gerçekleşen işlemlerde belirli bazı şartların yerine getirilmesi ön koşulunu koyarak işlemlerin güvenilir bir şekilde devam etmesini sağlayan protokollerdir. Akıllı kontratlar ile blokzincirinde gerçekleştirilen işlemlerde, geriye dönük işlemler yapılmamaktadır. Bu durum kullanıcılar arasında güven ortamı oluşmasını sağlamaktadır. Akıllı kontratlarla gerçekleştirilen tüm işlemler blokzinciri ağında kayıtlı kalır. İşlemlerin blokzinciri ağında gerçekleşmesi, kullanıcıların anonim olarak kalmasına olanak sağlar. Akıllı kontratların işlevsel olması için ağa katılan tüm katılımcıların şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Akıllı kontratlar, merkeziyetsiz özelliği sahiptir. Kullanıcılar arasında gerçekleştirilen sözleşmeler, herhangi bir otorite tarafından denetlenemez ve değiştirilemez.

Akıllı Kontratlar Nasıl Çalışır?

Akıllı sözleşmeler, “if then” iş modeline göre çalışır. Sözleşmede yer alacak anonim taraflar, sözleşme için belirli koşullar ortaya koyarlar. Her iki taraf da şartları onayladığında, sözleşmeye kriptografik imzalarını damgalarlar. Her iki tarafın onayladığı sözleşme, blokzinciri ağına eklenir. Daha sonrasında kullanıcılar arasındaki işlem gerçekleşir. Yapılan işlemler geriye dönük olarak değiştirilemez. Bu iş modeli, kullanıcılar arasındaki güvenin yüksek olmasını sağlamaktadır. Akıllı kontratlar, hız ve az maliyet gibi özellikleriyle diğer sözleşmelerden farklılaşmaktadır. Akıllı kontratlar, geleneksel sözleşmelerde oluşabilecek potansiyel insan hatalarını ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.

Akıllı Kontratlar Kullanıcılara Neler Sağlar?

Akıllı kontratlar, sadece sözleşmeyi yapan kullanıcılar arasında gerçekleşmektedir. Akıllı kontratlarda bir aracıya ihtiyaç duyulmaz. Bu durum kullanıcıların, sözleşmeler üzerindeki kontrolünü artırır. Akıllı kontratlar blokzincirinde kayıtlı olarak tutulur. Blokzincirine işlenen sözleşmeler geriye yönelik olarak değiştirilemez. Sözleşmeler bloklara şifrelenerek kaydedilir. Verilerin kaybolma ve değiştirilme riski bu sayede ortadan kalkar. Sözleşmelerin dijital bir ortamda gerçekleşmesi ve aracı bir kurum olmaması, işlemlerin hızlı ve daha az maliyetle yapılmasına olanak sağlar.